○Internet arkaly kemsitmegiň öňüni almak we görülmeli çäreler
Bütin dünýäde internet arkaly kemsitmek jemgyýetçilik meselesine öwrüldi we onuň netijesinde köp adam öz janyna kast edýär. Birine göriplik edýän ýa-da tankyt edýän adamlaryň ego ýagdaýy nukdaýnazaryndan seredilende, anonimlik arkaly hüjüm edip bilmek we özüni günäkär hökmünde tanalmazlyk mümkinçiligi internedi kemsitmek üçin iň amatly gurala öwürýär.
Emma kemsitmä ýazýanlaryň hemmesi-de munuň bilkastlaýyn erbetlikdigine düşünmeýär. Käbir adamlar dogry zat aýdýandygyna ynanyp teswir ýazýarlar, käbirleri bolsa özleriniň kemsitme edýändigini hem duýmaýarlar. Käbirleri anonimlik sebäpli şahsyýetiň açylmajakdygyna ynanyp, bilkastlaýyn erbet niýet bilen ýazýarlar, käbirleri daş-töwerekdäki kemsitme teswirlerine goşulyp ýazýarlar, käbir adamlar bolsa şahsyýet bozulmalary sebäpli başgalara duýgudaşlyk etmek ukyby gaty pes bolýar.
Ýaponiýanyň iri internet kompaniýalarynyň biri teswir ýazýan ulanyjylardan öňünden mobil telefon belgilerini hasaba almagy talap edensoň, gadaganlyk berlen zyýanly ulanyjylaryň sany 56% azaldy we teswir ýazýan wagty duýduryş habary alan ulanyjylaryň sany 22% peseldi.
Başga bir ýapon tejribesinde bolsa, belli bir NPO guramasyna kemsitme teswirlerini ýazýan ulanyjylara "Siziň teswirleriňiz ýazga geçirilýär we gözegçilik astynda" diýen habar berlende, kemsitme teswirleriniň 90%-i bes edildi.
Amerikaly bir telekeçiniň gözleginde, 12 ýaşdan 18 ýaşa çenli adamlar erbet niýetli teswirleri ýazmaga beýleki ýaş toparlaryndan 40% has ýykgynly bolýar. Sebäbi adamyň özüni dolandyryş ukybyny ýerine ýetirýän beýniniň öň tarapynda ýerleşýän maňlaý ýaragy iň soňky ösýän bölek bolup, bu ösüş 25 ýaşa çenli dowam edýär. Şol sebäpli ýaşlar pikir etmän we impuls bilen ýazýarlar. Şonuň üçin şol telekeçi ýaşlar kemsitme teswirlerini ýazjak bolanda, "Bu agressiw teswir bilen garşyňdaky adam ýaralanýar, hakykatdanam ýazmak isleýärsiňmi?" diýen duýduryş habaryny berýän programma taýýarlady. Onuň netijesinde agresiw teswir ýazjak bolan ýaşlaryň göterimi 71.4%-den 4.6%-e çenli azaldy.
Şeýle mysallardan çen tutulsa, kemsitmä garşy öňüni alyş çäreleri hökmünde teswir ýazmazdan ozal duýduryş habarynyň görkezilmegi we ulanyjylaryň şahsyýetiniň belli bolmagy uly ähmiýete eýedir. Ýöne şonda-da kemsitmä dowam edýän adamlar bolup biler.
Beýleki tarapdan seredilende, pul jemgyýetinde daşary ýurt kompaniýalarynyň web sahypalaryndaky teswirler we ýazgylar kemsitme mazmunly bolsa, olary öçürmek üçin edilen haýyşlar köp halatlarda kompaniýanyň karar beriş tizligine bagly bolýar. Käbir ýagdaýlarda olar tiz öçürilmeýär ýa-da düýbünden ret edilýär. Prout obasynda bolsa beýle kompaniýalar we serhetler ýok. Şonuň üçin internet arkaly kemsitme meselesini çözmek maksady bilen, aşakdaky düzgünler dünýä boýunça umumy kabul edilmelidir:
- Teswir ýazmak we post paýlaşmak mümkinçiligi bolan web sahypalary ulanyjylaryň şahsy ID hasaba alyşyny hökmany etmelidir. Mundan başga-da, ulanyjylaryň ýaşaýan ýeriniň 5-nji şäher mejlisine ýüz tutup biljek arz-şikaýat düwmesi hökmany bolmalydyr. Eger-de bir web sahypasynda şeýle funksiýalar ýok bolsa, onuň dolandyryjylary we şol sahypada teswir ýa-da post ýazýan ulanyjylar bikanun hereket edýän hasaplanar we degişli çäreler görüler.
Prout obasynda şahsy ID ulgamy arkaly adam başarnykly dolandyrylýar. Bu şahsy ID adamynyň dogluş maglumatlary, häzirki ýaşaýan salgysy, lukmançylyk taryhy we umumy ilat sany bilen baglanyşykly maglumatlary öz içine alýar. Internetde ýerleşýän we teswir ýa-da post paýlaşmak mümkinçiligi bolan ähli web sahypalarynda ulanyjylar şahsy ID-ni öňünden hasaba alyp, akkaunt döretmeli we ondan soň ulanyp bilerler. Ulanyjy ady hakyky hem bolup biler, anonim hem bolup biler. Şol bir wagtyň özünde, şahsy ID arkaly ulanyjynyň ýaşaýan ýerindäki 5-nji şäher mejlisine tiz habar berip bolýan ulgam döredilýär.
Post ýa-da teswir ýazlanda ulanyjy adynyň görkezilmegi hökmany däldir, ýöne hökman habarnama düwmesi bolmalydyr. Habarnama berlen teswirler we postlar ilki bilen wagtlaýyn görünmez ýaly ýapylýar.
Bu ulgam kollektiw hyzmat berýän guramalar üçin hem ulanylýar. Maglumat ýa-da bildiriş berýän gurama üçin şol guramanyň wekili bolan adamyň degişli 5-nji şäher mejlisine habarnama iberilýär.
Soňra 5-nji şäher mejlisiniň ýolbaşçysy bitarap ýagdaýda berlen habarnamanyň kemsitme kriteriýalaryna laýyk gelip-gelmeýändigini anyklaýar. Mundan başga-da, bu hereketiň gaýta-gaýta edilip-edilmändigini we geljekde täzeden gaýtalanmak ähtimallygyny göz öňünde tutup, degişli çäreleriň möhletini kesgitleýär. Esasy ölçeg, post ýa-da teswiriň garşy tarapyň ony hüjüm hökmünde duýmagydyr, oňa zyýan ýetirýändigi ýa-da onuň abraýyna kast edýändigi barada düşünjesiniň bolmagydyr. Dünýäniň ähli Prout obalarynyň ýolbaşçylary şol bir ölçegleri ulanyp, aşakdaky umumy düzgünler esasynda çözgüt kabul edýärler.
"Internetde kemsitmäniň derejesi we çäreler"
1-nji dereje: Ejir çeken adamy kemsitme we gödek sözler bilen ýaralamak
(1 hepde — 1 ýylyň dowamynda täzeden terbiýeleýiş merkezinde bolmak we merkezden çykansoň 1 — 5 ýylyň dowamynda post ýa-da teswir ýazmak mümkinçiliginden mahrum edilmek)
- Gödek sözler (meselem: samsyk, ölügiň, ýitir, ýigrençli, adam üçin kemsidiji lakam dakmak we ş.m.).
- Şahsyýetine ýa-da daşky keşbine gödek baha bermek (meselem: boýuň gysga, çirkin, başarnyksyz, adamlygyň ýok, maşgalaň erbet we ş.m.).
2-nji dereje: Ejir çeken adamyň jemgyýetdäki abraýyna zeper ýetirmek
(1 — 3 ýylyň dowamynda täzeden terbiýeleýiş merkezinde bolmak we merkezden çykansoň 1 — 5 ýylyň dowamynda post ýa-da teswir ýazmak mümkinçiliginden mahrum edilmek)
- Subutnamasy bolmadyk maglumatlary ýaýratmak (meselem: "Pylany adam ahlaksyz gatnaşyk etdi", "Şol hassahananyň lukmany dogry bejergi bermedi", "Şol restoranyň nahary erbet we zyýanly" we ş.m.).
- Eger-de bir zat hakykat bolsa-da, subutnamasy bolmasa, ol kemsitme hökmünde seljerilýär.
3-nji dereje: Ejir çekýän adamyň howpsuzlygyna howp salmak
(3 — 5 ýylyň dowamynda täzeden terbiýeleýiş merkezinde bolmak we merkezden çykansoň 1 — 5 ýylyň dowamynda post ýa-da teswir ýazmak mümkinçiliginden mahrum edilmek)
- Jyns, kesel, maýyplyk, din, ynanç, millet, gelip çykyşy ýa-da kärini kemsitmek.
- Gorkuzma we galplyk (meselem: "Seni öldürerin", "Seni alyp gaçarin", "Öýüňi ýakarin", "Ömürlik ökünersiň" we ş.m.).
- Belli bir adamyň adyna girip, onuň ornuna maglumat ýaýratmak ýa-da şahsy ID-ni galplaşdyrmak.
- Şahsy maglumatlary aç-açan ýaýratmak (meselem: hakyky at-familiýasy, salgy, telefon belgisi, maşgalasy hakynda maglumat, adamyň özüni görkezýän suratlaryny bilkastlaýyn paýlaşmak we ş.m.).
- Habarnama funksiýasy bolmadyk web sahypalaryny döretmek we ulanmak.
4-nji dereje: Ejir çeken adama uzak möhletleýin psihologiki ejir bermek
(5 — 20 ýylyň dowamynda täzeden terbiýeleýiş merkezinde bolmak we merkezden çykansoň 1 — 5 ýylyň dowamynda post ýa-da teswir ýazmak mümkinçiliginden mahrum edilmek)
- Bir gezek internetde ýaýrap, yzyna gaýtaryp bolmaýan intim suratlary ýa-da ejir çeken adam üçin utançly suratlary paýlaşmak.
- Kemsitme sebäpli ejir çeken adamyň depressiýa ýa-da beýleki uzak möhletleýin kesellere ýolukmagy.
5-nji dereje: Ejir çeken adam aradan çykanda
(10 ýyl — ömürboýy täzeden terbiýeleýiş merkezinde bolmak we merkezden çykansoň 1 — 5 ýylyň dowamynda post ýa-da teswir ýazmak mümkinçiliginden mahrum edilmek)
- Internetde edilen kemsitme sebäpli ejir çeken adam janyna kast eden halatynda, kemsitme teswirlerini ýazan ähli ulanyjylar çäreleriň göz öňünde tutulýan obýektine öwrüler.
Bu düzgüniň maksady başlangyç taslama bolsa-da, Prout obasynda kemsitme we zorlukly hereketleri mümkin bolan iň az derejä ýetirmek üçin anyk çäkler kesgitlenýär.
Internetde söz azatlygy bar, ýöne ýokardaky kemsitmeler we gödek sözler diliň zorlugydyr. Eger-de bu mesele boýunça düzgünler bolmasa, internet tertipsizlige öwrüler. Mundan başga-da, bu sözler gaýta-gaýta gaýtalananda, ejir çeken adam intihar eder ýa-da onuň işine uly zyýan ýetiriler.
Muňa ters gelýän ýagdaý hökmünde, subutnamalara ýa-da ylmy çeşmelere esaslanýan argumentler anyk tankyt görnüşinde bolup biler we bu ýagdaýda mesele döredilmez. Mundan başga-da, "samsyk" ýaly sözleriň ulanylmagy hem käbir ýagdaýlarda takyk kemsitme derejesine düşýändigi belli bolman biler.
Mysal üçin, bir wideo görüp, ulanyjynyň "Şeýle zatlary samsyk adamlar edýär diýip pikir edýärin" diýip ýazmagy bilen, bu sözde hiç hili subutnama bolmasa-da, onuň diňe şahsy garaýşyna esaslanýan bir teswir bolup biler. Bu söz berk eşdilse-de, maksady bir adamy bilkastlaýyn kemsitmek däl-de, eýsem şol adamyň dogry hereket etmegini islemek bolup biler.
Başga bir mysalda bolsa, bir ulanyjy "Samsyk, samsyk, samsyk, sen hakykatdanam samsyk!" diýip ýazsa, bu sözüň mazmuny onuň aýdylýan pursadyna bagly bolup biler. Ol adam belli bir adamyň özüne ynam bildiren bolmagyna garamazdan, akylsyz hereket edendigini düşündirjek bolýan ýagdaýam bolup biler. Ýöne bu söz diňe gödek söz hökmünde aýdylan halatynda, kemsitme hökmünde kabul ediler.
Şeýle hem, haýsydyr bir gülkünç hadysa bolan wideo barada "Ýüz keşbi gaty ýigrençdi" diýen teswir ýazylan ýagdaýda, muny dürli usullar bilen aýtmak mümkin. Mysal üçin, "Şol pursatda ýüz keşbi geň görünýärdi, he-he" diýip degişmek bilen, "Şol pursat ýüzüň gaty biderekdi" diýip gödek we kemsidiji görnüşde aýtmak biri-birinden tapawutlydyr. "Samsyk" ýa-da "ýigrençli" ýaly sözler biriniň kemsitme çägine girýän bolsa-da, her ulanylyşy jenaýat hasaplanmaýar. Sebäbi bu sözler nähili kabul edilýändigi hem möhüm bolup, alýan adamyň duýgusyna bagly bolup biler. Emma "Sen gaty ýigrençli, ölügiň" ýaly sözleriň ulanylmagy bolsa, gödek we kemsitme hökmünde kabul edilýär.
Şonuň üçin, bu çäkler ilki bilen ejir çeken adam tarapyndan kesgitlenýär we ol meseläni hasaba aljakdygyny ýa-da almajagyny karar berýär. Eger-de ol habarnama berse, soňra 5-nji şäher mejlisiniň ýolbaşçysy we onuň topary bu meseläni ara alyp maslahatlaşýarlar. Esasy ölçeg, ol sözleriň ejir çeken adama garşy hüjüm hökmünde duýulýandygyny ýa-da onuň ruhy ýagdaýyna zeper ýetirýändigidir.
Şonuň üçin, internet ulanyjylary hem, jenaýata degişli bolup-bolmajakdygy belli bolmadyk sözleri ulanmakdan saklanmalydyr. Şol sebäpden, ulanyjy öz teswirini ýa-da postyny paýlaşmazdan öň, ony täzeden okaýandygy has gowudyr. Munuň jenaýata degişli bolup-bolmajakdygy bolsa, ejir çeken adam we 5-nji şäher mejlisiniň ýolbaşçysynyň kesgitleýişine baglydyr.
Mundan başga-da, 5-nji şäher mejlisiniň ýolbaşçysy habarnama beren tarapyň jogapkärçiligini hem kesgitleýär. Mysal üçin, eger-de belli bir aýdymçynyň wideosynda 10 müňden gowrak teswir bar bolsa we şol teswirleriň arasynda bar bolan tankydy teswirleriň ählisini janköýerler habarnama berip aýyrjak bolsalar, onda teswir funksiýasy dogry işlemän başlar. Şonuň üçin, 5-long berlen habarnamanyň kemsitmä laýyk gelmeýändigini anyklasa, onda bu habarnama beren adamyň minus bahasy hökmünde hasaba alynýar. Eger-de şol adam habarnama berip, üç gezek ret edilse, ondan soň bir aýyň dowamynda habarnama berip bilmez. Eger-de bu çäklendirme tamamlanandan soň, ýene-de üç gezek habarnamasy ret edilse, onda üç aýlap habarnama funksiýasy ulanyp bilinmez. Bu ulgam arkaly ulanyjylar habarnama bermek meselesinde has seresaply bolmaga mejbur edilýär.
Täze düzgünler bilen, haýsy gezek we haýsy möhlet bilen ulanyjylaryň ýa-da habarnama beren adamlaryň ulanyş çäklendirmeleri kesgitlenjekdigi heniz belli däl. Ret edilen habarnamalar bilen baglanyşykly postlar we teswirler täzeden görkeziler.
Eger-de 5-long berlen habarnamanyň kemsitme derejesine laýyk gelýändigini kesgitlän bolsa, onda ol adama ýa-da onuň maşgalasyna degişli çäreler gönüden-göni bildirilýär we degişli teswirler ýa-da postlar öçürilýär. Käbir ýagdaýlarda 5-nji şäher mejlisiniň ähli agzalarynyň gatnaşmagynda maslahat geçirilmegi ýa-da başga bir ynamdar adamyň üsti bilen maglumat ýetirilmegi has amatly bolar. Munuň sebäbi, adam gatnaşyklarynyň çylşyrymly ýagdaýlaryna görä, habarnamalaryň ýetirilmeginiň dürli usullarynyň peýdaly bolup bilmegidir.
Emma, eger-de kimdir biriniň intim suratlary paýlaşylan bolsa we bu ýagdaý habarnama edilse, onda bu meseläniň 5-nji şäher mejlisiniň ähli agzalary bilen paýlaşylmagy ejir çekýän adama has köp zyýan ýetirip biler. Şonuň üçin, 5-long şol suratlary gönüden-göni görüp bolmaz ýaly redaktirlemeli we diňe meseläni çözmek üçin degişli adamlara bildirmelidir.
Mundan başga-da, internetde çäreler, hassahanalar, restoranlar ýa-da hususy hyzmatlar bilen baglanyşykly teswirler hem bar. Emma käbir adamlar hyzmatlardan nägile bolmak ýa-da göriplik sebäpli ýalan teswirler ýazýarlar. Mysal üçin, "Şol restoranyň naharynda mör-möjek bardy", "Lukman dogry bejergi bermedi" ýaly teswirler bar. Eger-de bu teswirler subutnamasyz bolsa, onda olaryň hakykatdygyny ýa-da ýalan gürrüňdigini anyklamak kyn bolar.
Şeýle ýagdaýlarda, ýalan teswirler ýazylan ýagdaýynda hyzmat berýän tarap diňe zyýan çeken bolup galýar, ýalan teswirleri ýazýan adam bolsa netije alýar. Şonuň üçin Prout obasynda, hatda bir teswir hakykata laýyk gelse-de, eger-de subutnama ýok bolsa, onda ol kemsitme hökmünde kabul edilip, degişli çäreler görülip bilner. Bu ýagdaý, hyzmat beriji tarapyň bu teswirleri kemsitme diýip hasaplap, habarnama bermeginden hem baglydyr.
Emma, haýsy-da bolsa bir tankydy teswir bilen bilelikde subutnama hökmünde wideo görkezilen bolsa, onda bu ýagdaý meseläniň çözgüdine has uly täsir edip biler. Mysal üçin, haýsy-da bolsa bir weterinariýa klinikasynda lukmanyň haýwanlara ýowuz daraşýandygy barada subutnama wideosy bilen teswir goýlan bolsa, onda 5-long muny düzgün bozma diýip hasap etmän biler.
Bu düzgünleriň esasyndaky düşünje, polisiýasy bolmadyk Prout obasynda munisipalitetiň asudalygynyň ýaşaýjylar tarapyndan goralmagydyr. Bu düşünje hakyky dünýäde hem, internetde hem birmeňzeş derejede ulanylýar. Internet giňişligi aňsatlyk bilen kemsitmäniň we zorlugyň ösen mekanyna öwrülip biljekdigi eýýäm subut edildi. Meşhur adamlara uzakdan zyýan berýän kemsitmeler bar bolsa-da, ýakyn töwerekde ýaşaýan adamlara garşy amala aşyrylýan kemsitmeler hem az däldir.
Eger-de munisipalitetiň içinde jemgyýetiň asudalygyny bozýan biri bar bolsa, onda bu meseläni ýerli ýaşaýjylar özleri çözmelidir. Asudalygy bozýan internet ulanyjylary bilen iň ýakyn aralykda ýaşaýan 5-long, olaryň eden hereketleriniň bikanun ýa-da däldigini kesgitlemek hukugyna eýedir. Şol bir wagtda, zyýanly ulanyjylar täzeden terbiýeleýiş merkezinde bejergi alarlar.
Emma 5-long hem adamyň biri bolany üçin, käbir ýagdaýlarda ýalňyş karar kabul edip biler ýa-da öz maşgalasy we dostlary bilen baglanyşykly meselelerde jezany ýeňilleşdirmek howpy bolup biler. Eger-de habarnama beren adam 5-long-yň çykaran karary bilen razy bolmasa ýa-da belli bir wagtdan soň çäre görülmese, onda awtomatiki ýagdaýda 4-long, 3-long ýaly beýik derejesi bolan ýolbaşçylara şikaýat hasaby geçirilýär. Ahyrky tapgyrda, 1-long meseläni gözden geçirýär. Eger-de 1-long hem meseläni kanuny hasaplamasa, onda prosedura tamamlanyp, habarnama beren adam belli wagtlap (meselem, 6 aý) täze habarnama berip bilmez.
Ejir çeken adam özüni ýeke duýýan halatynda ýa-da meseläni çözmekde kömek islese, ol özüniň ýaşaýan ýerindäki ýolbaşçysyna ýüz tutup, bu meseläni bilelikde habarnama berýän ýolbaşçy bilen maslahatlaşyp biler.
Mundan başga-da, munisipalitetiň ýolbaşçylary kemsitme ýa-da jenaýat ediji adama çäreleri ýetirende, kiçi toparlar bilen däl-de, uly toparlar bilen etmeli. Sebäbi kemsitme edýän adamlar köplenç ar almagy isleýän we agressiw häsiýetli bolup bilerler. Şeýle adamlara garşy çykmak käbir ýolbaşçylarda gorky döretmegi mümkin.
Şeýle hem, kemsitme edýän adamlar köplenç başgalaryň belliklerine aňsatlyk bilen gulak asmaýan we ýalňyşlyklaryny boýun almaýan häsiýetli bolýarlar. Käbir ýagdaýlarda olar toparlaýyn kemsitme hem amala aşyrýarlar. Şonuň üçin, az adam bilen olara garşy çykmak howply bolup biler.
Kemsitme edýän adamlar gizlin ýagdaýda zyýan ýetirýän bolansoň, olaryň eden etmişiniň uly mesele hökmünde umumy bilindirilmegi we köp adam tarapyndan gözden geçirilmegi olaryň üçin utanç bolup biler. Şonuň üçin, uly toparlar bilen çäre görmek has täsirli bolar we habarnama berýän tarap üçin hem has ygtybarly ýagdaý dörediler.
Bu düzgünler girizilse-de, käbir adamlar gizlin sahypalar döredip, habarnama funksiýasy bolmadyk internet forumlaryny ulanmaga synanyşyp bilerler. Eger-de beýle ýagdaý ýüze çyksa, onda ol sahypanyň ulanyjylarynyň biriniň gowulyk niýeti bilen habarnama bermegi garaşylýar. Eger-de bu sahypalar tapylsa, onda olary döredenler we ol ýerde teswir ýa-da post paýlaşanlar çäreleriň obýekti bolarlar.
We şunuň ýaly jenaýatlaryň mazmuny we sany, onlarça ýyl dowamynda şahsy ID-de bellener. Eger birnäçe gezek şol bir jenaýat edilse, gaýdyp täzeden täzelenme edaralaryna ýerleşdirilýän wagt we post ýazmak mümkinçiliginiň gadagançylygy uzalar. Şol wagt bu, 5-nji şäher mejlisi tarapyndan lider saýlanyňda göz öňünde tutulýan maglumatlaryň biridir. Internetde erbet hereket edýän adamlar, ynandyrma we ahlak ýoklugy sebäpli lider bolmak üçin möhüm adamlardyr. Şeýlelik bilen, 5-nji şäher mejlisi ýaly maglumatlar ýygnalsa, munisipalitetiň ýagdaýy has aňsatlyk bilen anyklanyp bilner.
○Hakyky dünýäde öýgelemek we jenaýatlara garşy çäreler we çäreler
Adamyň "men" diýen özüniň bolandygy sebäpli, öwgü, peslik duýgusy, kanagatlanmazlyk, jogapkärçiligiň başga birine geçirilişi, erbet sözler we zorluk ýaly negatiw hereketler başgalar bilen bolanda ýüze çykýar. Şuňa görä, munisipalitetiň çäreleriniň biri hökmünde, ene-atalar we çagalar öz ego-syny kontrol etmegi öwrenmeli we akylsyzlyk hakda düşünje edinmeli. Problemalaryň we durmuşdaky kynçylyklaryň sebäbi barada düşündikde, adamyň aýdan sözlerine we hereketlerine öz-özüni objektiw taýdan seretmegi başarýandygy açyk bolar.
Şeýle-de bolsa, internetden başga ýerlerde öýgelemek bolup geçýän ýerleri pikir edýärsene, mekdepler we iş ýerleri esasy ýerlerdir. Bu ýerlerde umumy bolan zatlar, "günü-gününe, belli bir wagtyň dowamynda, özüne ýakyn bolmadyk adamlar bilen bir ýerinde bolmak" we "bir maksada ýetmek üçin topar bilen hereket etmek, şol ýerde üstünlik gazanmaýan we netijä ýetirmän adamlar hüjüme ýol açaýar" ýaly zatlardyr. Şeýle-de bolsa, pul jemgyýetinde mekdepde üýtgetme etmek aňsat däl, we täze iş tapyp bilmek ýa-da iş ýerini üýtgetmek mümkinçiligi tapylmaýar, şonuň üçin öýgelemekden gaçmak aňsat däl.
Prout obasynda gündelik wagtda, özüne ýakyn bolmadyk adamlaryň arasynda mekdeplerde ýa-da iş ýerlerinde bolmak ýaly ýagdaýlar ýokdur. Buradadyr möhüm zat, ene-atalar we etrapdaky adamlar çaga ýa-da ululary, islemän, zor bilen dowam etmeýär, ýöne isleglerine görä, ýerini üýtgedip, köp zatlary synap görmek mümkinçiligini berýärler. Erbet ýagdaýlar bolan wagty, olary sabyr bilen dowam etdirmeli ýa-da gaçmaly diýen karary özüne bermek gerek. Şeýle hereketleriň yzygiderliligi, jogapkärçilik we öz-özüni çözme ukybyny ösdürmäge kömek eder. Aile içi zorluklar ýaly meseleler hem şol bir mysal bolup, Prout obasynda zenanlar we çagalar, öýüni aňsatlyk bilen üýtgedip bilýärler, şonuň üçin zorluk edýän bäri ýetirmek aňsatlaşýar. Eger-de aýal 5-nji şäher mejlisine habar berse, 5-nji şäher mejlisi, jynsy zorlugyň kanunlara laýyk gelip-gelmeýändigini kesgitleýär we çäreleri alýar. Emma şonda-da subutnamalar bolmasa, bu düzgün boýunça kanunsuz hasap edilmez.
Şeýlelik bilen, adam arasyndaky stress we uzak wagtlap dowam edýän öýgelemeleri aňsatlyk bilen gaçmaga mümkinçilik berýän ulgam dörederis. Soňra diňe bir gezeklik zorluk ýa-da şer-mekirlik bolar. Hakyky dünýäde öýgelemek ýa-da kemsitmek üçin esas, şahsyň bu ýagdaýdan nägile bolýandygyny gaýtalap gurnamakdyr.
Emma öýgelämeleri kabul edýän tarap, köplenç özünden kömek soraýar däl, şonuň üçin etrapdaky adamlar bu ýagdaýy ýüze çykaranlarynda, olary şäher mejlisine ýetirmek, maslahata gelip, çözgüt kabul etmek üçin birleşýärler. Şonuň üçin, eger öýgelemek ýa-da jenaýat bolsa, zyýan çeken adam ýa-da bu ýagdaýy duýup bilýän adam 5-nji şäher mejlisi tarapyndan 1-nji şäher mejlisine çenli liderlere ýa-da şäher mejlisine doğrudan habar berýär. Munuň netijesinde, munisipalitetiň ähli maglumatlary paýlaşylar, beýleki adamlara ýakyn bolmazdan, toparlaýyn hereket edilip çözgüt tapylmaga synanyşylýar. Eger-de 4-nji şäher mejlisinden 1-nji şäher mejlisine habar berlen bolsa, şol lider ilkinji nobatda 5-nji şäher mejlisine bu barada habar berýär we 5-nji şäher mejlisi meseleyi çözýär.
Prout obasy tarapyndan maslahat berilýän çäreleriň biri, okuwlar ýa-da sport toparlary ýaly toparlaýyn işlerde, ýolbaşçylar başlangyçda bir düzgün bildirýärler. Bu düzgün, topar içinde öýgelemek ýüze çyksa, jenaýatçy adamlar topardan çykarylar ýa-da aýratyn ýerde iş alyp bararlar, ýa-da iş günlerini üýtgedýärler.
Mysal üçin, çagalar toparynda öýgelemek ýüze çyksa, ýakynlykda oturan çagalar bu ýagdaýy köp wagtlaýyn duýýarlar. Emma jenaýatçy adam, başarnygy bilen merkezi orny eýeläp, howpludyr ýa-da basyşly atmosferany dörederse, duýduran adamlar özleriniň öýgeleneýjekdigini duýup, bu ýagdaýda duýduraşmakdan gaça durýarlar. Şeýlelik bilen, duýduraşmazlyk, goşulyşmak ýa-da görme-ýitirmek mümkin bolup biler. Şol ýagdaýda, duýduran adam, toparyň ýolbaşçysyna ýa-da şäher mejlisine habar berýär. Soňra, ýolbaşçy jenaýatçyny topardan aýyrsa, atmosferanyň gowy boljakdygy bolýar.
Topar agzalaryna başlangyçda, eger öýgelemek edilse, jenaýatçy adamlar oňa gatnaşyp bilmezler diýlip aýdylsa, lider bilen jenaýatçy arasyndaky dostluk, düzgün boýunça diýip habar berilmegini ýeňilleşdirer. Bu çäre diňe çagalar üçin däl, ulylaryň toparlary üçin hem şeýledir.
Bu çäre, şäher mejlisine habar bermek üçin öňki ädimdir. Topar içinde çözgüt tapyp bolýan bolsa, oňa ýeterlikdir, emma bu ýagdaý dowam edýän bolsa, şäher mejlisine habar berilip çözgüt tapylýar.
Indi, Prout obasynda hakyky dünýäde we internetde kemsitmekden başga jenaýatlar we çäreler baradaky başlangyç. Şolardan 5-nji şäher mejlisi, çäreleriň möhletini kesgitlemek ýaly kararlary kabul eder. Jenaýatçy, eger-de bu kararlara ýönekeý agza bolmadyk bolsa, 4-nji şäher mejlisinden 1-nji şäher mejlisine çenli ýolbaşçylar geçiriler. Şol ýagdaýda-da, jenaýatçy ilkinji nobatda psihologiýa bejergisini almak maksady bilen gaýdyp täzelenme edarasyna iberiler.
1-nji Dereje:
Zyýan çeken adamy söz bilen zorlukly ýaralamak
(1 hepde — 1 ýyl aralygynda gaýdyp täzelenme edarasyna ýerleşdiriler)
- Aýbarmak
2-nji Dereje:
Zyýan çeken adamy aldamak ýa-da jemgyýetdeki bahaňy düşürmek hereketi
(1 — 3 ýyl aralygynda gaýdyp täzelenme edarasyna ýerleşdiriler)
- Aldaw, ynamsyzlyk, haramatçylyk, ogurluk, iş ýerine berlen gadaganlyk, subutnama gizlemek, subutnama ýasamak, şahsyýet taýdan ýalan aýdýanlyk, gizlinlik saklamazlyk, resminama ýasamak, adamyň abraýyny kemsitmek
3-nji Dereje:
Zyýan çeken adama fiziki howp duýdurmak
(3 — 5 ýyl aralygynda gaýdyp täzelenme edarasyna ýerleşdiriler)
- Howp salmak, basyş, mäcbur etmek, stalkerlik, öýe girmek, çykmakdan gaçmak, para almak, ýarag bilen taýýarlyk görüp birleşmek, emläk agdarmak, ogurluk, haryt zyňmak, nädogry girmäge synanyşmak, derman öndürmek
4-nji Dereje:
Zyýan çeken adamy fiziki taýdan ýaralamak ýa-da bu barada tagallalar
(5 — 20 ýyl aralygynda gaýdyp täzelenme edarasyna ýerleşdiriler)
- Ýaralanmak, basyş, reýting, ot ýakmak, söndürmek, zeper ýetirmek, işdeki hatalar sebäpli ölüm, taşlamak, öýde saklamak, alyp ketmek, çagalary satyn almak
5-nji Dereje:
Zyýan çeken adamy öldürmek ýa-da özüni öldürmäge iterse
(10 ýyl — ömürlik aralygynda gaýdyp täzelenme edarasyna ýerleşdiriler)
- Öldürmek
Bu ýerde uzynlyk eden zorluklary çözmek we çäreleri kabul etmek üçin, ýaralanan tarap şahsyýetler we subutnamalar taýýarlamaly.
Mundan başga, zorluk guramasy bilen baglanyşykly gözleglerde, uly ýaşda zorluk guramasyna goşulýan adamlarda umumy pikirdäki taraplar bardyr. Bu taraplaryň biri, dünýä ineninden 20 ýaşyna çenli, ene-atadan kämilleşen söýgi almadyk we serwerlik edilmän ösüşe tarap alyp barýandygy hökmünde kesgitlenýär. Şu ýaly umumy aýratynlyklar, 10-njy ýaşlaryndaky zorlukly hereket eden erkekler we zenanlar üçin hem täsirli bolýar. Başga sebäplerem, garazly öýleriň bardygy ýa-da dünýäde başga ýurtlardan ýa-da regionlardan gelen adamlaryň ýüze çykdygy ýaly ýagdaýlar bar.
Mundan başga, bu meseläniň çuňlugy şundadyrki, ene-atalar söýgi alman ýetişen adamlaryň öz çagalaryny alýarlar we olara söýgi bermekde kynçylyk çekerler, bu ýagdaý çaganynda söýgiden azlykda ösüşe tarap alyp barar we zorlukly hereketlere, ýagny näsaz ýagdaýlara getirer. Şeýlelik bilen, zorlukly hereket eden adamlara söýgi bilen ýakynlaşmak, olary düzeltmegiň iň gysga ýoludyr.
Şonuň üçin, goşmaça çaräler hökmünde, zorlukly hereket eden adamlar täzelik bilen döwrebaplaşdyrylan toparlara ýerleşdirilenlerinde, ýerli ýaşaýjylar tarapyndan, ene-atalaryň ýerine oňa öýde seretjek şahsyýetleriň çykmagy bilen, olaryň öýünde ýerleşdirilmegi mümkin bolup biler. Bu ýagdaýda, 5-nji şäher mejlisi bilen 1-nji şäher mejlisi, hakyky şahsyýetiň dogry bolup- bolmaýandygyny ara alyp maslahatlaşarlar we 1-nji şäher mejlisi soňky karary kabul eder. Zorlukly hereketlere garşy düzedilýän çäreler üçin, öňki zorlukly hereket eden adamlaryň ýokary derejedäki degişli şahsyýetler bolup biljekdir, sebäbi olar özüniň tecrübeleri bilen, olara gatnaşykly duýgulara eýe bolup bilerler.
Bu, zorlukly hereket eden adamyň zorluk derejesine we olaryň öý ýagdaýyna, şonuň ýaly hem şahsyýetine baglydyr. Meselem, 10-njy ýaşlardaky zorlukly ýaş bir adam, öz dünýäde zorlukly hereket eden adamlar bilen çaknyşan bolsa, onuň dünýädeki öýde gazanan tecrübeleri zorlukly hereketlere sebäp bolup biler. Şu ýagdaýda, oňa söýgi bilen ýakynlaşan şahsyýetler tarapyndan öýde seredilmegi, düzetmegiň has güýçli mümkinçiligine getirýär. Şeýle-de bolsa, ömürlik çäreleri bilen adaty ýagdaýlardan tapylýan adamlar, ýurduň täzeliklerine garşy gezmekde güýçli gorkular döredip biler. Şeýle ýagdaýda, olara zorlukly ýagdaýda giňişleýin ýerlerde hyzmat edilýär.
Ünsli we duýgulara ýakyn bolan zorlukly hereket eden adamlara garşy boljak çäreleriň üstünlikli bolmagy üçin, we ýerli ýaşaýjylary meýilnama bilen ähli wagtlaýynlykda gözegçilik edişe höweslendirmek üçin, munisipalitetiň içinde öňünden bu şahsyýetleri tapmak möhümdir. Az-çaklanan çagalary ýörite ýakyn wagtda almak, has mümkinçiligi ýokary bolar.
0 コメント