○Proutçy ykdysadyýet
1959-njy ýylda Hindistanly filosof P.R. Sarker Proutçy ykdysadyýeti (PROUT) öňe sürdi. Bu “Progressive Utilization Theory” sözleriniň baş harplaryndan emele gelen at bolup, kapitalizm ýa-da kommunizmiň ornuny tutýan jemgyýetçilik ulgamydyr. Aşakda onuň esasy ugurlary berilýär.
- Adamda maddy, bilim we ruhy taraplar bardyr, we bu üçüsiniň deňagramlylygy möhümdir.
- Adamzat bagtlylygy çäksiz gözleýär, ýöne maddy zatlar muny hemişelik kanagatlandyryp bilmez. Onuň hakyky kanagatlanmagy diňe çäksizlik bilen baglanyşykly ruhy tarap arkaly mümkindir.
- Ruhy tejribe, medeni miras, bilim we öz ene dilinde aňlatmak hukugy ýaly dört esasy hukuk kepillendirilmelidir.
- Adamzadyň birleşmegini maksat edinip, dünýä federasiýasy döredilmelidir.
- Sebitlerde öz-özüňi üpjün etmek maksat edinilmelidir.
- Ýer we beýleki tebigy baýlyklar adamzadyň umumy emlägidir. Olary dolandyrmak hukugy, ruhy taýdan ýokary derejeli we laýyk ukyba eýe bolan adamlara berilmelidir.
- Dünýäniň ähli adamlaryna azyk, saglygy goraýyş, bilim we ýaşaýyş jaýy ýaly zerur durmuş şertleri üpjün edilmelidir.
- Ýer ýüzündäki ähli haýwanlaryň we ösümlikleriň doly howpsuzlygy kepillendirilmelidir.
- Ylym we tehnologiýanyň ösüşi diňe bir adamzady bagtly etmez. Täsiriniň negatiw taraplary doly aradan aýrylan ýagdaýynda täze oýlap tapylan zatlar adamzadyň hakykatdan hem öňegidişligine hyzmat eder. Eger-de bu negatiw taraplar ýok edilip bilinmese, onda ol oýlap tapyş ulanylmaly däldir.
○Prout obasynyň jemgyýetçilik gurluşy
P.R. Sarker Proutçy ykdysadyýeti 1959-njy ýylda öňe sürdi, şondan bäri döwür üýtgedi. Şol Proutçy ykdysadyýeti häzirki döwre laýyk ösdürilen görnüşi Prout obasydyr.
Indi şu wagta çenli ara alnyp maslahatlaşylan adam häsiýetleri we ylmy-tehniki ösüşler hem goşulyp, maşgala derejesinden dünýä federasiýasyna çenli Prout obasynyň jemgyýetçilik gurluşyna seredeliň. Hemişe ýokary guramalar aşakdaky guramalara käbir hukuklary we ygtyýarlyklary berýän gatnaşykda bolar.
6. Öz-özüni üpjün edýän maşgala
5. Maşgala birleşip, munisipaliteti emele getirýär (şähere deň gelýär, ýagny Prout obasy)
4. Munisipalitet birleşip, welaýaty emele getirýär
3. Welaýat birleşip, döwleti emele getirýär
2. Döwlet birleşip, olty kontinent emele getirýär (her yklym)
1. Kontinent birleşip, dünýä federasiýasyny emele getirýär
Adaty düşünjä görä, dünýä federasiýasy iň ýokary derejede ýerleşýän ýaly görünse-de, bu ýerde ol iň aşaky derejede ýerleşdirilýär. Munuň sebäbi gadymy Hytaýyň Şunjuw döwründe ýazylyp, "Laosy" atly kitapda beýan edilen aşakdaky bölüme esaslanýar.
"Altmış altynjy bap: Ululy derýalar we ummanlar ýüzlerçe derýanyň patyşasy bolup bilýär, sebäbi olar iň aşakda ýerleşýärler."
Özbaşdak kiçilik bilen hereket etmek – bu dünýä federasiýasynyň we her derejedäki ýolbaşçylaryň esasy düşünjesidir.
Şeýle hem munisipalitet (Prout obasy), welaýat, döwlet, kontinent we dünýä federasiýasy umumylykda üç guramadan ybarat bolar:
- Baş dolandyryş
- Saglyk we iýmit
- Önümçilik
Bu guramalar öz derejesine laýyklykda degişli işleri alyp bararlar.
◯Munisipalitet
- Baş dolandyryş (munisipalitet dolandyrylyşy bilen baglanyşykly administratiw işler we bilim)
- Saglyk we iýmit (lukmançylyk, iýmit, oba hojalygy bilen baglanyşykly meseleler)
- Önümçilik (düýpli zerur ýaşaýyş harytlarynyň önümçiligi, baýlyk çeşmeleriniň gözlegleri, infrastruktura taslamalary, ýaşaýyş jaýlarynyň we ekerançylyk meýdanlarynyň ýerleşdirilişi ýaly munisipalitet taslamalary)
◯Welaýat
◯Döwlet
◯Olty kontinent
◯Dünýä federasiýasy
○Munisipalitet (Prout obasy)
Öz-özüni üpjün edýän maşgalalaryň birleşmegi bilen munisipalitet bolan Prout obasy emele gelýär. Prout obasynda köplenç 60 müň adamdan ybarat munisipalitetler döreýär. Ilatyň aragatnaşygyny we jemgyýetçilik işlerini ýerine ýetirýän merkezi mekdep görnüşindäki binalar munisipalitetiň merkezinde köpugurly toplum hökmünde gurulýar.
Bu toplum üç sany esasy binadan ybarat bolar: Dolandyryş binasy, önümçilik binasy we sungat binasy. Olaryň aşagynda ýerasty awtoulag duralgasy ýerleşdiriler.
Eger munisipalitetiň töwereginde taryhy binalar, ybadathana ýa-da beýleki dini desgalar bar bolsa, iň ýakyn munisipalitet tarapyndan dolandyrylar.
Şäher gurluşygynda garrylaryň we beden taýdan çäkli mümkinçilikleri bolan adamlaryň rahat ýaşaýandygyny üpjün etmek esasy ölçeg bolar. Bu ýagdaý sagdyn adamlar üçin hem kynçylyk döretmez.
○Flower of Life" (Durmuş güli) gurluşy
Prout obasynyň ýerleşjek ýeri tebigy betbagtçylyklaryň (ýer titremeleri, sunamiler, toprak süýşmeleri) howpuny göz öňünde tutulyp kesgitlener. Howpy ýokary bolan ýerlerden gaça durular. Deňiz kenarlary we derýa ýakalary sunami we suw joşmalary sebäpli suw basmaga sezewar bolýar.
Müňýyllyklaryň dowamynda geçirilen ýer titreme tejribelerinden alnan sapak hökmünde, käbir ýadygärlik daşlary we ýazgylar sunamiň gelip biljek çäklerini görkezýär. Bu maglumatlar hem göz öňünde tutulyp, ýerleşiş kesgitlener.
Prout obasynyň ýaşaýyş jaýlarynyň ýerleşiş tertibi adaty pul dolanyşygyndaky göni çyzykly gurluşykdan tapawutly bolar. Munuň ýerine Flower of Life diýlip atlandyrylýan tegelek nagyş esas hökmünde ulanylar.
Diametri 4 km (ýary çapady 2 km) bolan we Prout obasy diýlip atlandyrylýan munisipalitet bir şäheriň esasy bölümi bolar. Ilki bilen, 6 sany öý tegelek görnüşde ýerleşdiriler, soňra şol tegelekleriň 7-si birleşip täze tegelek emele getiriler, şeýlelikde ähli gurluşyk tegelek görnüşde gurlar. Munuň merkezinde köpugurly toplum ýerleşdiriler, bu bolsa **Dolandyryş binasy, Sungat binasy we Önümçilik binasy** bilen enjamlaşdyrylar.
Köpugurly toplum ýerleşýän diametri 444 metr bolan tegelek merkezi meýdança bolar. Bu meýdança 4 sany bejbol stadionyny ýerleşdirip biljek ululyga eýe bolup, sport ýaryşlary, baýramçylyk dabaralary, konsertler ýaly giň ýer talap edýän çäreler üçin ulanylar. Sungat binasy ýerleşýän tegelekde sport zaly hem ýerleşdiriler.
2015-nji ýylda Ýaponiýada bir hojalygyň ortaça agzasy 2,5 adam töweregindedi. Aşakda 1600-nji ýyllardan bäri hojalykdaky adam sanynyň üýtgemegi görkezilýär:
- Edo döwri (1600-nji ýyllar): 6–7 adam
- Edo döwri (1750-nji ýyllar): 4 adam
- Taýşo we Meýji döwürleri (1868–1926): Ortaça 5,02 adam
- Şowa döwri (1950-nji ýyllar): Ortaça 5 adam (ýanýoldaş we 3 çaga)
- Şowa döwri (1970-nji ýyllar): Ortaça 3,69 adam
- Heýseý döwri (2010-njy ýyllar): Ortaça 2,51 adam
Flower of Life görnüşinde gurlan oba ýagdaýynda, ähli hojalyklar 5 adamlyk maşgalalardan ybarat bolsa, onda bir Prout obasynda 70 560 adam ýaşar. Eger ähli maşgalalar 3 adamdan ybarat bolsa, onda 42 336 adam ýaşap biler.
○4 km diametrli tegelekleriň sebäbi
Prout obasynyň merkezi köp maksatly desgadan obaň çetine çenli aralyk 2 km bolup, bu ýol pyýada baryp-gelmek üçin 30 minut wagt alýar. Adatça, bu aralyk hoşamaý gezelenç üçin amatlydyr. Emma, ýol 45 minutdan 1 sagada çenli dowam etse, baryşda pyýada gitmek mümkin bolsa-da, gaýdyşda ýadawlyk duýulýar. Prout obasynyň içindäki işjeňligi ýokarlandyrmak üçin, pyýada rahat baryp boljak aralykda oba gurmak zerurdyr.
Pyýada baryp bolýan aralyk welosiped üçin hem amatlydyr. 14 ýaş töweregindäki ikinji ösüş döwrüni başdan geçirýän çagalar üçin 3 km-den gowrak aralygy welosipedde geçmek uzak bolup görünýär. Maddy jemgyýetde ene-atalar hem ulag heläkçiliginden alada edip, 4 km-den uzak aralyga çagalaryny welosipedde ibermekden saklanýarlar. Prout obasynda her gün obanyň merkezindäki köp maksatly desga baryp-gelmek göz öňünde tutulanda, kiçi çagalaryň hem welosipedde hereket edip biljek 2–3 km aralygynda ýaşaýyş jaýlaryny ýerleşdirmek zerurdyr. Şeýlelikde, 4 km diametrli ölçeg, ulularyň hem çagalaryň pyýada ýa-da welosipedde aňsatlyk bilen baryp biljek aralygy bolup, obanyň ölçegi üçin bir ölçeg hökmünde kabul edilýär.
Geljekde "Durmuş güli" dizaýnynyň daşyndaky taslamalaryň hem gözlegler arkaly döredilmegi ähtimaldyr, ýöne häzirki wagtda bu dizaýn esasy görnüş hökmünde kabul edilýär.
○Köp maksatly desga
Köp maksatly desga Prout obasynyň merkezinde gurulýar we şol merkezden tegelek görnüşde ýaşaýyş jaýlary ýerleşdirilip, munisipalitet döredilýär.
Köp maksatly desganyň elektrik üpjünçiligi we energiýa saklamasy her bir ýaşaýyş jaýy bilen deňdir. Munisipalitetiň iň beýik binasy barada aýdylanda, Ýaponiýa ýaly ýer titremeleriň ýygy duş gelýän ýurtlarda, beýik binalar has köp yrgyldy duýýar we mebelleriň agmagy ähtimaldyr. Şonuň üçin, munisipalitetiň çäginde aýratyn zerurlyk bolmasa, binalaryň agaçlardan pes bolmagy makuldyr. Bu ýagdaý, uzaklara çenli görünýän gözel görnüşiň bozulmazlygynyň hem artykmaçlygydyr.
Munisipalitet maglumatlaryny dolandyrmak üçin üç sany gurama dörediler: umumy işler bölümi, saglyk we iýmit bölümi, önümçilik bölümi. Munisipalitetiň merkezinde dolandyryş binasy, sungat binasy we önümçilik binasy gurular.
Dolandyryş binasynda munisipaliteti dolandyrmak üçin zerur bolan edara-kärhanalar jemlenýär: dolandyryş guramalary, dolandyryş otaglary (ICT, elektrik, suw üpjünçiligi), ýangyn söndüriji awtoulag, myhmanhana, jaýlanma merkezi, ýangynly jaýlanma peji, haýwanlar üçin ýangynly jaýlanma peji. ICT (Information and Communication Technology) – internet we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň umumy adydyr.
Sungat binasynda döredijilik we medeni çäreler üçin zerur bolan desgalar ýerleşer: hereket otaglary, tomaşa sahnasy, sergi zaly, kitaphana, hassahana.
Önümçilik binasynda önümçilik bilen baglanyşykly desgalar ýerleşer: dürli zawod enjamlary, keramika ussahanasy we ş.m.
Şeýle hem, bu köp maksatly desganyň aşagynda ýerasty awtoduralga gurlar.
○Prout obasynyň guruljak ýerleri we sany
Ýaponiýa ýygy ýer titremeleri bolan ýurtlaryň biridir we şol bir wagtda sunami howpy hem bardyr. Ýaponiýanyň 200 ýyllyk sunami taryhyna seredilende, dürli ýerleriň uly sunami bilen ýüzbe-ýüz bolandygy we adam ýitgileriniň ýüze çykandygy görnüp dur. Şonuň üçin Prout obasyny deňiz kenarynda gurmak, 200 ýylyň dowamynda birnäçe obanyň sunami tarapyndan ýok ediljekdigini aňladýar.
2011-nji ýyldaky Gündogar Ýaponiýa ýer titremesinde sunami içeri tarap 10 km çenli aralaşdy. Ýaponiýada deňizden 10 km içeri giden wagtyň, köplenç daglar görünýär. Şonuň üçin Ýaponiýa ýaşaýyş ýerlerini daglyk sebitlerde gurmaly ýurt hasap edilýär.
Geçmişki maglumatlara görä, kontinental plitalaryň araçäklerinde uly ýer titremeleri döremäge ýykgyn edýär. Emma olaryň haýsy ýerde boljakdygyny takyk çaklamak heniz hem kyn.
Indi bolsa, Ýaponiýada Prout obasyny gurup boljak ýerler we olaryň sany barada seredeliň. Ilki bilen, aşakdaky QR kody (Google Maps) skanirläň ýa-da aşakdaky baglanyşyga basyp, kartanyň maglumatlaryna giňişleýin serediň.
Prout obasynyň guruljak ýerleriniň baglanyşygy
Bu kartada aşakdaky reňk bölünmeleri bar:
- Ýaşyl çyzyk – kontinental plitalar
- Gök tegelek – Fukusima welaýatyndaky atom stansiýasynyň 50 km aralygy
- Gyzyl – Prout obasynyň gurulmagy üçin amatly ýerleriň ölçegi. Her bir gyzyl tegelek 4 km diametrde
(Deňiz kenaryndan 10 km içeri we plitalaryň töweregindäki 4 km meýdanlardan gaça durulýar)
Kontinental plitalaryň töweregindäki 4 km aralykdan gaça durulsa-da, Richter ölçeginde 9 bal magnitudaly ýer titremesi bolanda, seýsmiki tolkunlar 10–20 km aralygynda has güýçli duýulýar. Ýaponiýada ýaşaýan bolsaň, islendik ýerde ýer titreme bolup biler, şonuň üçin ýaşaýyş jaýlaryny şeýle gurluşda döretmeli welin, uly ýer titremesi bolan ýagdaýynda hem abat galyp bilsin. Eger-de jaý ýykylman, mebeller ýa-da beýleki zatlar aşak gaçmasa, adam ýitgileriniň köpüsi öňüni alyp bolar. Munuň üçin öýüň içki dizaýnyny, mebelleriň we çyralaryň ýerleşişini seresaplylyk bilen düzmeli.
Ýaponiýanyň umumy meýdany 377,900 km² bolup, şonuň 33.6%-i, ýagny 127,000 km² ýaşaýyş üçin amatly diýlip kesgitlenýär. Şol meýdanyň içinde 2,942 sany Prout obasyny gurmak mümkin. Bu obalaryň içinde jemi 41,517,504 sany ýaşaýyş jaýy gurup bolýar. 2016-njy ýylda Ýaponiýadaky hojalyklaryň sany 51,850,000 bolup, şolardan 16,800,000-si ýeke adamly öýlerdi. Ýaponiýada ýeke ýaşaýan hojalyklaryň sany her ýyl artýar, emma 2016-njy ýylyň maglumatlaryna esaslansa, her Prout obasynda 1,100 sany ýeke adamly öý we olaryň her birinde 6 otag bolar ýaly ýerleşdirilse, ýurduň ähli ilaty üçin ýaşaýyş jaý üpjün edilip biler.
Bir Prout obasy üçin
- Maşgala üçin ýaşaýyş jaýy: 13,012
- Ýeke adamly ýaşaýyş jaýy: 1,100 (her biri 6 otag) = 6,600 otag
- Jemi: 19,612 jaý (umumy ýaşaýyş jaý sany: 14,112)
Ýaponiýanyň umumy 2,942 Prout obasy üçin
- Maşgala üçin ýaşaýyş jaýy: 38,281,304
- Ýeke adamly ýaşaýyş jaýy: 3,236,200 (her biri 6 otag) = 19,417,200 otag
- Jemi: 57,698,504 jaý (umumy ýaşaýyş jaý sany: 41,517,504)
Mysal hökmünde, Ýaponiýada 2016-njy ýyldaky hojalyklar
- Maşgala üçin ýaşaýyş jaýy: 35,050,000
- Ýeke adamly ýaşaýyş jaýy: 16,800,000
- Jemi: 51,850,000
Ýaponiýada ilatyň azalmagy dowam edýär. 2020-nji ýylda ilat sany 125,960,000, 2030-njy ýylda 116,620,000, 2055-nji ýylda bolsa 91,930,000 adam boljakdygy çaklanylýar. Munuň özi ýaşaýyş jaýlaryna bolan talabyň ýylsaýyn azaljakdygyny aňladýar. Ulanylmaýan jaýlar daşary ýurtlardan gelen myhmanlar üçin myhmanhana hökmünde ulanylar.
Bu modeli başgaça düşündirseň, bu ýerde şäher döretmezlik diýmekdir. Bu pikir diňe Ýaponiýa bilen çäklenmän, beýleki ýurtlara hem degişlidir. Munisipalitetde ýaşaýyş jaýlarynyň sanynyň çäkli bolmagy şäherleşmäniň öňüni alýar. Eger şäherleşme ýüze çyksa, Tokýo we Osaka ýaly ýerlerde bolşy ýaly, ähli mümkinçilikler bir ýere jemlenýär we uly ýer titremesi ýa-da tebigy betbagtçylyk bolan ýagdaýynda, şäher ilaty azyk we ulag mümkinçiligini ýitirýär.
0 コメント